Zuidfront Holland - Mei 1940

Notities

• Overste Mussert was de depotcommandant en garnizoenscommandant (kantonnementscommandant) te Dordrecht. Hij was de broer van NSB leider Anton Mussert en daarom op 10 mei 1940 reeds direct onder verdenking van verraad en collaboratie met de Duitsers. Zijn weinig geraffineerde karakter en zijn gebrek aan leiderstalent versterkte de verdenkingen tijdens de meidagen. Hoewel er geen fractie van bewijs was dat de overste zich ten bate van de Duitse belangen opwierp, en er juist talloze bewijzen en aanwijzingen waren dat Mussert 'zijn' Dordrecht - waar hij ook woonde - hardnekkig wilde blijven verdedigen, was zijn chaotische gedrag en de door de strijd ontstane spanning in de stad, aanleiding hem massaal van verraad te verdenken. Toen op 14 mei de gehele Nederlandse bezetting van Dordrecht en het Eiland zich inmiddels ge vacueerd aan de noordzijde van de Merwede bevond, kwam het een officier van de Lichte Divisie ter oren dat de 'verrader van Dordrecht' zich in zijn Vak bevond. Samen met een luitenant en een politieagent vertrok deze officier - kapitein Bom - naar de commandopost van de overste aan de Kerkstraat in Sliedrecht om hem te arresteren. De arrestatie verliep niet zonder problemen. De overste was overrompeld en weigerde zich door een kapitein te laten arresteren. Daarop trad de doorgedraaide 1e luitenant Kruithof de kamer binnen, waarop de overste zich naar deze toedraaide, waarbij zijn handen naar verluid zakten. Kort daarop vielen vier schoten, die de overste dodelijk verwondden. De luitenant claimde noodweer en het feit dat de overste naar zijn pistool had gegrepen, hetgeen door niemand van de getuigen werd bevestigd. In feite was er sprake van moord, waarvoor de kapitein en luitenant beiden nog tijdens de oorlog werden veroordeeld. Overste Mussert overleed dezelfde avond in Gorinchem in het Militaire Hospitaal.
• Tot op de dag van vandaag wordt overste Mussert regelmatig als verrader geportretteerd, zelfs met de toegankelijkheid van gegevens van heden. Er kan echter door geen objectieve onderzoeker ook maar een fractie van bewijs of sterke aanwijzing worden gevonden van dit verraad. In tegendeel, de overdaad aan bewijzen en aanwijzingen dat de overste zich plichtsgetrouw kweet van zijn taak is overweldigend. Hij viel alle instanties op als een officier die dagenlang smeekte om versterking, die het gevaar van de gevaarlijke straten van Dordrecht bepaald niet meed en die zich een aantal maal verzette tegen bevelen als de merkwaardige terugtrekking van de Lichte Divisie van de sector van het spoor in de avond van 12 mei, alsmede de ontruiming van Dordrecht in de avond van de 13e. Vaak wordt gesuggereerd dat hij de verdedigers van Dordrecht misleidde op 13 mei door te reclammeren dat de Duitse tanks in de stad Frans waren. Het was echter de Commandant Lichte Divisie en zijn staf die - ingefluisterd door de C-VH - deze merkwaardige conclusie bleef reclammeren. Niet Mussert was de bron van dat bericht, maar de staf van de Lichte Divisie en het commando Vesting Holland. De conclusie kan slechts zijn dat de overste Mussert, dankzij een besmette naam en een weinig geraffineerde omgang met minderen, slachtoffer werd van de paniek en chaos van de meidagen, uiteindelijk uitgemond in de climax op 14 mei waarbij een doorgedraaide reserve 1e luitenant (Kruithof) de executeur werd van een collectief gevoel van boosheid en achterdocht.
• De 1e luitenant Kruithof werd naoorlogs opvallenderwijs vrijgesproken van zijn daad en als reserve officier gehandhaafd.

Beeldmateriaal

Relevante links

• Geen.